Bộ ly hợp ô tô là một bộ phận tác động rất nhiều đến khả năng tăng tốc nhanh và mượt của xe. Công dụng của ly hợp được giống như “cầu nối” momen giữa hộp số và động cơ. Vậy ly hợp là gì, cấu tạo và nguyên lý hoạt động ra sao, hãy cùng tìm hiểu nhé.

Bộ ly hợp là gì?

Bộ ly hợp ô tô, hay còn gọi là clutch, là một bộ phận của động cơ ô tô. Nhiệm vụ của ly hợp là truyền hoặc ngắt momen lực giữa động cơ và hộp số. Một cách giải thích khác cho ly hợp là gì thì nó là bộ phận quan trọng trong việc kết nối trục khuỷu động cơ xe với những bộ phận khác trong hộp số. Vì thế, bộ ly hợp ô tô tác động trực tiếp đến khả năng tăng tốc của ô tô.

Bộ ly hợp ô tô

Cấu tạo của ly hợp 

Cấu tạo của ly hợp gồm 3 phần chính. Đầu tiên là phần chủ động gồm bánh đà, vỏ ly hợp, giá đỡ lên vỏ ly hợp và đĩa ép. Thứ hai là phần bị động gồm trục bị động và đĩa ma sát. Thứ ba là phần điều khiển để ngắt ly hợp nếu cần gồm: bàn đạp,  khớp trượt, thanh nối, cần bẩy và lò ép. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết những bộ phận trong cấu tạo của bộ ly hợp ô tô.

Cấu tạo của bộ ly hợp ô tô

Đĩa ly hợp

Đĩa ly hợp có hình tròn, bề mặt mỏng và làm bằng thép với moay ơ đặt ở giữa. Mặt ngoài của đĩa ly hợp ô tô được ép vật liệu ma sát bởi đinh tán ở phần ngoài. Vật liệu ma sát của đĩa ly hợp thường được tán ở những phần gợn sóng trên đĩa. Chúng được xem như đệm đàn hồi, hỗ trợ giảm va chạm nếu đĩa ly hợp có bị ép mạnh lên bánh đà.

Bàn đạp ly hợp

Bàn đạp ly hợp đóng vai trò tạo ra nguồn áp suất thủy lực của xi lanh chính. Từ đó, tác động lên xy lanh cắt để thực hiện việc đóng và ngắt ly hợp. Trong các tình huống nếu đạp hết côn vào mà vẫn không thể ngắt được động lực thì có thể là do quá trình tự do từ bàn đạp ly hợp không còn chuẩn.

Vòng bi cắt

Vòng bi cắt trong bộ ly hợp được gắn bên trên ống trượt để chuyển động trượt theo dọc trục. Nó thường được bôi dầu đầy đủ ở nhà máy nên không cần bảo dưỡng hay kiểm tra thường xuyên trong thời gian sử dụng. Vòng bi cắt là một bộ phận khá quan trọng của bộ ly hợp ô tô.

Bánh đà

Bánh đà là bộ phận quan trọng của bộ ly hợp

Là bộ phận tạo ra momen lực quán tính giúp động cơ hoạt động. Bánh đà được xem là nguồn trong bộ ly hợp ô tô để những bộ phận khác liên kết lại. Bánh đà thông thường được khoan lỗ để gắn những bộ phận ly hợp và thường có bề mặt nhẵn để tạo ra ma sát. 

Xi lanh

Xi lanh của bộ ly hợp ô tô gồm có xi lanh chính và xi lanh cắt ly hợp. Trong quá trình vận hành, pít tông trượt, tạo nên áp suất thuỷ lực điều khiển việc đóng, cắt ly hợp. Xi lanh cắt ly hợp sẽ nhận nguồn áp suất dầu thủy lực của xi lanh chính, từ đó có thể điều khiển cắt ly hợp qua cần đẩy.

Nắp ly hợp (bàn ép)

Nắp ly hợp trong bộ ly hợp ô tô có nhiệm vụ kết nối và ngắt công suất từ động cơ xe. Nắp ly hợp (bàn ép) có lò xo để có thể đẩy đĩa ép vào đĩa ly hợp.

Lò xo ly hợp

Lò xo ly hợp là một trong những bộ phận của bộ ly hợp ô tô

Bộ ly hợp có 2 loại lò xo. Chính là lò xo đĩa và lò xo xoắn. Tuy nhiên hiện nay trên thị trường chủ yếu sử dụng loại lò xo đĩa.

Phân loại ly hợp ô tô

Tùy vào thiết kế động cơ và loại hộp số của từng dòng xe, sẽ có những loại ly hợp khác nhau. Dựa trên phương thức hoạt động của bộ ly hợp ô tô, sẽ có những loại ly hợp ô tô như sau.

Dựa vào phương thức truyền momen xoắn

• Ly hợp ma sát: Được sử dụng với nhiệm vụ truyền momen lực từ động cơ xe đến trục sơ cấp hộp số.
• Ly hợp thủy lực: Sử dụng chất lỏng cùng dầu thủy lực với bộ biến mô thủy lực, từ đó truyền momen xoắn tới động cơ. 
• Ly hợp điện từ: Momen được truyền động đến ly hợp nhờ vào từ trường từ khối nam châm điện.
• Ly hợp liên hợp: Kết hợp 2 của 3 cách truyền động bên trên để truyền động.

Dựa vào phương thức tạo lực ép

• Ly hợp lò xo trụ: Được nén chặt tạo lực điều khiển cho trạng thái của ly hợp. 
• Ly hợp ly tâm: Dùng lực ly tâm để tạo lực ép hỗ trợ đóng và mở ly hợp.
• Ly hợp nửa ly tâm: Hoạt động kết hợp giữa lực ép của lò xo và lực ly tâm từ trong khối phụ. 

Dựa vào phương thức dẫn động

• Ly hợp dẫn động cơ khí: Được thực hiện đóng, ngắt bằng tay đòn hoặc bằng hệ thống dây cáp. 
• Ly hợp dẫn động thủy lực: Gồm có bộ xi lanh chính của bộ ly hợp ô tô, xi lanh cắt của động cơ và đường ống dẫn dầu. 
• Ly hợp tự động thủy lực: Là phiên bản cải tiến, nâng cấp của bộ ly hợp dẫn động bằng thủy lực.

Dựa vào phương thức điều khiển

• Điều khiển thủ công: Tài xế tác động lên bàn đạp ly hợp, lực sẽ được truyền thủ công đến hệ thống truyền động và tác động tới hộp số. 
• Điều khiển tự động: Tài xế không cần tác động lên bàn đạp ly hợp, máy tính tự động sẽ điều khiến hoạt động đóng ngắt/mở của bộ ly hợp ô tô.

Dựa vào trạng thái làm việc

• Ly hợp đóng: Hệ thống luôn trong trạng thái đóng, các lò xo ép, đĩa ép tạo nên một khối.
• Ly hợp mở: Nếu không có lực tác động thì hệ thống luôn trong trạng thái mở, chỉ đóng nếu có lực điều khiển. 

Nguyên lý hoạt động của bộ ly hợp

Nguyên lý hoạt động của bộ ly hợp

Nguyên lý hoạt động của bộ ly hợp ô tô có thể hiểu đơn giản như sau. Để đóng ly hợp, tài xế sẽ nhả chân ra khỏi chân côn (bàn đạp ly hợp). Lúc này bánh đà sẽ quay, đĩa ma sát sẽ bị lò xo làm áp chặt lên bánh đà bằng đĩa ép. Nhờ vào lực ma sát, momen lực sẽ được truyền từ trục khuỷu - bánh đà thông qua đĩa ma sát, đến trục sơ cấp của hộp số.

Khi ngắt ly hợp, tức là khi không truyền momen lực thì sẽ đạp chân côn. Từ đó, trượt chuyển động từ trái ép đến đầu cần bẩy để chúng có thể quay trên giá đỡ, đầu kia của cần bẩy sẽ kéo đĩa ép dịch chuyển sang phải, giúp tách đĩa ma sát ra khỏi mặt bánh đà. Lúc này, đĩa ma sát đang ở trạng thái tự do, bề mặt sẽ bị hở ra, momen không thể truyền tới trục sơ cấp của hộp số.

Đơn vị cung cấp bộ ly hợp ô tô chính hãng - phụ tùng Minh Quang

Có thể nói, nhiệm vụ của ly hợp là rất quan trọng với động cơ xe, vì thế cần mua và sử dụng ly hợp chính hãng. Trung tâm cung cấp phụ tùng ô tô chính hãng Minh Quang là nơi chuyên cung cấp bộ ly hợp xe nói riêng, phụ tùng ô tô nói chung chất lượng cao, đảm bảo nguồn gốc và tuổi thọ vận hàng tiêu chuẩn. Phụ tùng Minh Quang cam kết mang đến cho bạn những trải nghiệm tốt nhất.

Thông qua bài viết, chúng tôi đã giải thích về cấu tạo, nguyên lý hoạt động cũng như phân loại của bộ ly hợp ô tô. Hãy liên hệ với Trung tâm phụ tùng Minh Quang để được trao đến tay những loại phụ tùng chất lượng nhất nhé. Chúc bạn một ngày tốt lành!